Skip to main content
Próba rozciągania wg ISO 527

Próba rozciągania wg ISO 527

PN-EN ISO 527

Statyczna próba rozciągania jest podstawowym i najczęściej wykonywanym badaniem wytrzymałości materiałów. Badanie polega na rozciąganiu materiału – znormalizowanej próbki, w przeciwnych kierunkach, aż do jej zerwania.

Statyczną próbę rozciągania tworzyw sztucznych przeprowadza się zgodnie z serią norm PN-EN ISO 527. Zasady ogólne badania opisane zostały w PN-EN ISO 527-1, pozostałe części dotyczą szczegółowych warunków badań dla konkretnych materiałów, w tym kształty i wymiary próbek do badań.

  • PN-EN ISO 527-2 – Warunki badań tworzyw sztucznych przeznaczonych do różnych technik formowania
  • PN-EN ISO 527-3 – Warunki badań folii i płyt z tworzyw sztucznych o grubości mniejszej niż 1 mm
  • PN-EN ISO 527-4 – Warunki badania kompozytów tworzywowych izotropowych i ortotropowych wzmocnionych włóknem
  • PN-EN ISO 527-5 – Warunki badań kompozytów tworzywowych wzmocnionych włóknami jednokierunkowo

Włókna wzmacniające obejmują między innymi włókna szklane, węglowe czy aramidowe.

Przez tworzywa sztuczne przeznaczone do różnych technik formowania rozumiane są:

  • sztywne i półsztywne tworzywa termoplastyczne przeznaczone do wtryskiwania, wytłaczania i odlewania, w tym kompozycje napełnione i wzmocnione np. włóknami, prętami, płytkami lub granulkami,
  • sztywne i półsztywne tworzywa termoutwardzalne przeznaczone do formowania i odlewania, w tym kompozycje napełnione i wzmocnione,
  • termotropowych polimerów ciekłokrystalicznych.

Przez kompozyty tworzywowe izotropowe i ortotropowe wzmocnione włóknem rozumiane są:

  • kompozyty termoplastyczne i termoutwardzalne wzmocnione włóknami, w tym wzmocnieniami nie jednokierunkowymi np. tkaninami, matami, rowingami, włóknami zmielonymi,
  • symetryczne laminaty złożone z powyższych kombinacji,
  • wyroby gotowe wykonane z powyższych materiałów.

Przez kompozyty tworzywowe wzmocnione włóknami jednokierunkowo rozumiane są kompozyty z wszystkimi matrycami polimerowymi, zawierające jednokierunkowe włókna, rowingi, tkaniny i taśmy, również kompozyty warstwowe, o ile włókna we wszystkich warstwach są pod tym samym kątem.

Sprawdź także:  Próba udarności

W trakcie statycznej próby rozciągania można określać takie właściwości mechaniczne jak:

  • moduł sprężystości wzdłużnej Et [MPa] określany w zakresie wydłużenia od 0,05% do 0,25%.
  • wytrzymałość na rozciąganie (maksymalne naprężenie przy rozciąganiu, zarejestrowane podczas rozciągania próbki do badań do chwili jej zerwania)
  • naprężenie przy rozciąganiu na granicy plastyczności (naprężenie przy rozciąganiu, odpowiadające pierwszemu punktowi na krzywej naprężenie-odkształcenie, po którym dalszy wzrost odkształcenia przebiega bez wzrostu naprężenia)
  • wytrzymałość na zerwanie przy rozciąganiu (naprężenie przy rozciąganiu zarejestrowane w chwili zerwania)
  • naprężenie przy określonym wydłużeniu (naprężenie przy rozciąganiu odcinka pomiarowego niezbędne do osiągnięcia określonego wydłużenia)
  • wydłużenie na granicy plastyczności (odkształcenie odcinka pomiarowego odpowiadające naprężeniu przy rozciąganiu na granicy plastyczności σy)
  • wydłużenie przy zerwaniu (odkształcenie odcinka pomiarowego w chwili zerwania)

Fm – maksymalna zarejestrowana siła [N]

Fy – siła odpowiadająca granicy plastyczności [N]

Fb – siła zarejestrowana w chwili zerwania [N]

Fx – siła zarejestrowana przy określonym wydłużeniu [N]

L0 – początkowa długość odcinka pomiarowego [mm]

Ly – długość odcinka pomiarowego na granicy plastyczności [mm]

Lb – długość odcinka pomiarowego w chwili zerwania [mm]

b – szerokość odcinka pomiarowego [mm]

h – grubość odcinka pomiarowego [mm]

Według PN-EN ISO 527-1 jeden test obejmuje zbadanie co najmniej 5 próbek do badań, a jako wynik końcowy oznaczanej właściwości rozumie się ich średnią wartość.