ISO 2813 – pomiary połysku powłok

ISO 2813 to międzynarodowa norma określająca metodę pomiaru połysku niemetalicznych powłok malarskich przy użyciu trzech standardowych geometrii: 20°, 60° i 85°. Metoda ta stanowi podstawę oceny jakości powierzchni w przemyśle farb i lakierów, umożliwiając obiektywną i powtarzalną ocenę właściwości optycznych powłok.

Podstawy teoretyczne i metodologia pomiarów

Połysk stanowi wizualną cechę obiektu, bezpośrednio zależną od jego właściwości powierzchniowych. Pomiar połysku opiera się na zasadzie odbicia zwierciadlanego, gdzie natężenie światła jest mierzone w ściśle określonym zakresie kąta odbicia. Wartości połysku wyrażane są w jednostkach połysku (GU – Gloss Units), przy czym wzorzec odniesienia (czarne, wypolerowane szkło) przyjmuje wartość 100 GU.

Wybór geometrii pomiaru zależy od charakterystyki badanej powierzchni:

• Geometria 20° – dedykowana powierzchniom o wysokim połysku (>70 GU przy 60°)
• Geometria 60° – uniwersalna, stosowana do większości powierzchni
• Geometria 85° – zalecana dla powierzchni matowych (<10 GU przy 60°)

Wymagania techniczne i procedury pomiarowe

Prawidłowe wykonanie pomiarów wymaga spełnienia szeregu warunków technicznych. Powierzchnia badana nie może wykazywać widocznych defektów, takich jak rysy, pęcherze czy wtrącenia, gdy jest oglądana pod kątem około 60° do powierzchni.

Procedura pomiarowa obejmuje:

• Kalibrację urządzenia przy użyciu wzorca odniesienia
• Wykonanie minimum pięciu pomiarów w reprezentatywnych miejscach próbki
• Obliczenie wartości średniej i odchylenia standardowego

Wyniki uznaje się za wiarygodne, gdy różnica między poszczególnymi pomiarami nie przekracza 5 jednostek – w przeciwnym wypadku należy wykonać większą liczbę odczytów.

Praktyczne zastosowania i interpretacja wyników

W praktyce przemysłowej pomiary połysku znajdują zastosowanie wszędzie tam, gdzie liczy się aspekt wizualny i powtarzalność wyrobów, m.in. w przemyśle:

• Motoryzacyjnym
• Architektonicznym
• Meblarskim
• Jachtowym
• Przetwórstwa tworzyw sztucznych

Interpretacja wyników powinna uwzględniać specyfikę badanego materiału oraz jego przeznaczenie. Dla powłok lakierniczych przyjmuje się następującą klasyfikację:

• Mat: 0-15 GU
• Półmat: 16-30 GU
• Półpołysk: 31-60 GU
• Połysk: 61-85 GU
• Wysoki połysk: >85 GU

Zapewnienie jakości pomiarów

Elementem zapewnienia wiarygodności wyników jest regularna kontrola i kalibracja urządzeń pomiarowych. Laboratorium powinno posiadać:

• Certyfikowane wzorce kalibracyjne
• Procedury kontroli jakości
• System dokumentacji pomiarów

Szczególną uwagę należy zwrócić na warunki środowiskowe podczas pomiarów, w tym temperaturę i wilgotność powietrza, które mogą wpływać na wyniki. Zaleca się również prowadzenie regularnych porównań międzylaboratoryjnych w celu weryfikacji dokładności pomiarów.